CASO RESIDENCIA DOMUSVI ALDÁN

Desestimación do recurso de apelación no proceso pola posible neglixencia nos contaxios e mortes acontecidos na Residencia DomusVi Aldán de Cangas

A CORUÑA | A Audiencia Provincial de Pontevedra vén de desestimar o Recurso de Apelación presentado polo despacho Xoán Antón Pérez-Lema Avogados e Consultores contra o Auto do 25 de marzo de 2021 do Xulgado Nº3 de Cangas. Unha decisión que o despacho respecta, como non pode ser doutro xeito, sen desbotar a posibilidade de que aparezan novos supostos que permitan unha reapertura do proceso impulsado polos familiares de persoas usuarias da DomusVi Aldán de Cangas, intervida pola Xunta ante as gravísimas cifras de contaxios no contexto da pandemia de COVID-19.

Ante esta decisión xudicial cabe, ademais, obxectar unha serie de circunstancias de interese que, a xuízo de Xoán Antón Pérez-Lema Avogados e Consultores, non se tiveron debidamente en conta neste proceso. Por unha banda, cabe dicir que as dilixencias practicadas (requerimento documental e ditame médico-forense) son insuficientes e adoecen de incongruencias e nesgos que limitan o seu valor probatorio. Consideramos que o Ministerio Fiscal debería ter recomendado a práctica da proba proposta porque foron denunciados feitos xenéricos (como o contaxio masivo de persoas vulnerábeis, a neglixencia nos coidados e falecementos sen derivación hospitalaria) que de modo evidente poden ser constitutivos de delito. 

Así, dende Xoán Antón Pérez-Lema Avogados e Consultores lembramos que non se achan indicios de responsabilidade penal con resultado lesivo debida a unha omisión de accións con resultado de morte ou secuelas porque non se permitiu a identificación dos datos obxectivos malia disporse de proba para facelo. Non se permitiu igualmente avaliar as circunstancias concretas de cada caso -nin sequera mediante a avaliación médica persoal dunha das nosas defendidas, residente da DomusVi Aldán que non morreu debido á infección por COVID19-. A única certeza é que os falecementos non se terían producido de preservar ás persoas residentes do contaxio do coronavirus. 

Neste sentido, é de destacar que os informes médico-forenses non constitúen unha proba suficiente para sobreseer as actuacións para a instrución das cuestións detalladas no Auto 9 de xullo de 2020. A este respecto, cómpre lembrar que un dos documentos que integran o informe pericial sobre o óbito dunha das persoas falecidas nesta residencia a cuxa familia representamos é o informe asistencial, redactado integramente pola propia residencia DomusVi Aldán baixo o control das persoas quereladas. Oito dos dez documentos consultados no mesmo informe pericial son documentación administrativa, protocolos, recomendacións, guías, plans de continxencia e certificados de desinfección, que non foron adxuntados como correspondería ao informe pericial. 

Do anterior cabe destacar que a única información manexada polo médico forense foi o informe asistencial xa mencionado -elaborado polas quereladas- e o informe de alta hospitalaria, sen que conste consulta do historial clínico da residente. Isto é: avalíase a unha persoa finada a través de documentos que non achegan información sobre o acontecido nos días previos ao óbito e sobre os coidados recibidos. 

Por outra banda, no informe achegado non se recolle entrevista ningunha con testemuñas do acontecido na residencia durante o período investigado, que poida probar que as medidas indicadas fosen realmente adoptadas. De feito, non foi sequera admitida a proba testemuñal proposta pola parte, que realmente contextualizaría as actuacións e medidas realizadas -e/ou omitidas-.  


Defectos dos informes asistenciais  

É preciso destacar, en coherencia co anterior, que o informe asistencial non cumpre o seu obxectivo básico, que é a acreditación da existencia ou inexistencia de imprudencias profesionais que agravasen o contaxio de COVID-19 ou producisen o falecemento das persoas internas a causa da antedita doenza. A xuízo deste despacho, cos antecedentes materiais que manexa o informe, é imposible responder a estas dúas cuestións. Unha cousa son os protocolos, guías e recomendacións que deberon ter sido seguidos e outra os feitos acontecidos dentro da residencia, que poden non axustarse ao previsto na normativa. Esta pregunta sen resposta é de capital importancia por canto informaría sobre se os contaxios e mortes podían ter sido realmente evitados.  


Persoal sanitario e lex artis  

Por outra banda, é necesario lembrar que o ámbito subxectivo do Auto de admisión quedou fixado nas persoas físicas identificadas no mesmo, da que non nos consta que ningunha sexa persoal sanitario. Do mesmo xeito, o ámbito obxectivo queda fixado e investígase calquera acción ou omisión constitutiva de imprudencia profesional que causase o contaxio, morte, lexisóns ou secuelas dunha persoa interna. O profesional médico-forense ten competencias para avaliar a neglixencia médica ou imprudencia profesional do persoal sanitario, pero en ningún caso das persoas quereladas, polo que non resulta extrapolábel a normativa da lex artis aplicábel ao persoal sanitario. A conduta imprudente non pode ser valorada se falta a delimitación de normas relativas ás regras de coidados que os querelados deberían atender, xa que sobre esta base debe facerse a   comparativa coa conduta realizada -conduta en última instancia descoñecida-. 

Cómpre puntualizar que ao non se tratar de persoal sanitario e precisaren as persoas custodiadas -residentes- asistencia médica especializada, o seu deber é a derivación ante calquera situación que comprometa gravemente a súa integridade física -ante o que cómpre ter en conta a vulnerabilidade e dependencia destas persoas-. 

Por outra banda, comprobamos que o informe médico forense foi realizado sen ter en conta documentación que non sexa a achegada pola querelada, manexando o informe asistencial da residencia e obviando as incongruencias e deficiencias manifestadas ao analizar polo miúdo os informes. Ademais, non se recaban testemuñas nin información sobre os protocolos e guías nin a súa aplicación práctica, nin se realiza un exame médico á residente que representamos e que non faleceu, exame que podería terse levado a cabo.  


Denegación de probas 

Un aspecto especialmente grave mencionado no Auto é que non existen elementos que permitan a inferencia de actuacións omitidas concretas vinculadas ao acontecido. Esta debera ser unha razón principal para continuar a instrución. A non dispoñibilidade destes elementos débese á denegación sistemática da proba, incluíndo a declaración das testemuñas e persoal sanitario externo e imparcial que coñeceu o acontecido dentro da residencia, isto é, as enfermeiras do SERGAS. Departamento de comunicación